We maken het mensen als Maartje veel te ingewikkeld

Maartje is voor meer dan 80% arbeidsongeschikt. Daarom krijgt ze een uitkering. Dat is geen vetpot. Als ze toch een paar uur per week wil gaan werken, op een werkplek waar ze de begeleiding krijgt die ze nodig heeft, komt ze in een situatie van grote financiële onzekerheid terecht. Dit maakt het bijna onmogelijk om de stap naar werk te zetten. Dat moet en kan anders.

Maartjes wieg stond in een kamer waar weinig veiligheid was. Daarbovenop kreeg ze op jonge leeftijd een ernstig ongeluk. Talloze operaties volgden, maar konden niet verhinderen dat ze blijvende gezondheidsproblemen hield. Door de gevolgen van het ongeluk én de normen en waarden die ze van huis uit had meegekregen, maakte ze een aantal keuzes die door de maatschappij niet worden geaccepteerd. Zo schafte ze eens materialen aan met het doel wietplantjes te gaan kweken. Voordat er ook maar één plantje was gaan groeien, was de aankoop al ontdekt en werd ze haar huis uitgezet.

Behoefte aan begeleiding

Twee jaar lang was ze dak- en thuisloos. Daarna kreeg ze een plek in een voorziening voor beschermd wonen. In stappen werd ze begeleid naar zelfstandig wonen. Toen ze eenmaal in een gewoon huurappartement zat en ze niet meer uitgaf dan ze ontving, stopte de begeleiding.

Gelukkig was Maartje wel in beeld bij het sociaal wijkteam. Die zorgde voor een indicatie voor dagbesteding bij Vakmensen. Inmiddels loopt ze al heel wat jaartjes bij ons rond. Het doet haar goed om ritme te hebben en een reden om op te staan. Met onze hulp heeft ze schuldsanering aangevraagd. Nog een half jaar en dan is ze vrij van schulden.

“Maartje gaat er netto vrijwel niet op vooruit als ze gaat werken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn!”

Inkomen en erkenning

Leven met een WIA- of WAO-uitkering is zwaar. Je kunt ermee over-leven, maar ruimte voor léven biedt de uitkering niet. Daarom wil Maartje na al die jaren toch graag aan het werk. Door haar gedrag en begeleidingsbehoefte maakt ze geen enkele kans op een gewone plek op de arbeidsmarkt. Bij ons kan ze wél aan de slag. We overleggen en besluiten de vijf dagen dagbesteding om te zetten in vier dagen dagbesteding en één dag werken. Een hybride model. Maartje is blij. Zo heeft ze wat meer te besteden.

“Maartje zelf, haar schuldhulpverlener, onze HR-manager: niemand begrijpt de berekeningen van het UWV”

Onbegrijpelijk

Maar de blijdschap slaat snel om. Volgens het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) verdient Maartje net iets meer dan mag. Hoeveel ze dan precies wél mag verdienen, is niet duidelijk. Het UWV besluit de uitkering te verlagen. Daardoor gaat Maartje er netto vrijwel niet op vooruit. Dat kan toch niet de bedoeling zijn! We bellen naar het UWV. Die belooft de berekening van het nieuwe bedrag toe te sturen. Weken later krijgt Maartje een brief. Maartje zelf, haar schuldhulpverlener, onze HR-manager: niemand begrijpt de berekening in de brief. We bellen weer naar het UWV. De mensen die ons telefoontje aannemen, vertellen ons dat de berekening slechts een voorbeeldberekening was.  Waar de verlaging van de uitkering dan wél op is gebaseerd, wordt niet duidelijk.

Stress

De onduidelijkheid is funest voor Maartje. Het ene moment worden er ineens honderden euro’s op haar uitkering ingehouden en moet ze zich in de schulden steken om nog te kunnen rondkomen. Een tijdje later krijgt ze te horen dat ze te weinig heeft ontvangen en krijgt ze weer een bedrag terug. Intussen hebben de stress en financiële problemen zich alweer opgestapeld.

We proberen nu uit te vinden hoeveel Maartje precies wél mag werken, zodat ze duidelijkheid heeft en niet het ene gat met het andere hoeft te vullen.

“Financiële onzekerheid en angst om je uitkering kwijt te raken als werken niet blijkt te lukken, maken de drempel om aan het werk te gaan onnodig hoog”

Simpel Switchen

Maartje is niet de enige. Verhalen zoals dat van Maartje zien wij bij Vakmensen veel. Mensen voor wie arbeid níet loont. Mensen voor wie de stap van een uitkering naar betaald werk een enorm risico is, omdat ze nu eenmaal niet in de positie zijn om een buffer van een paar honderd euro op te bouwen en ook niet zeker weten of ze het betaalde werk wel kunnen volhouden. Onze handen jeuken om iets aan deze onrechtvaardigheid te doen. Daarom doen we mee aan het landelijke programma Simpel Switchen in de Participatieketen. Financiële onzekerheid en angst om je uitkering kwijt te raken als werken niet blijkt te lukken, maken de drempel om aan het werk te gaan onnodig hoog. Om die stap te zetten, moet je je veilig voelen en dus ook een stap terug kunnen doen, als dat nodig is. Inmiddels werken vijf van onze vakmensen binnen dit programma. Daarbij kijken we samen met het UWV en het sociaal wijkteam naar de mogelijkheden. Wij hopen er hiermee aan bij te dragen dat mensen het in hun leven iets beter krijgen, en iets meer te besteden hebben dan het absolute minimum. Niemand buitenspel!